Biblie

De Vichipedie, la enciclopedie libare dute in marilenghe.

La Biblie al è il libri plui vendût dal mont che al cjape dentri di se plusôrs libris a seconde des confessions cristianis e ebraichis. I libris da la Biblie a son ancje clamâts Sacris Scrituris parcè che Cristians e Ebreus a crodin che a sedin inspirâts di Diu. I Ebreus a si ricognossin tal Vecjo Testament e no si ricognossin intal Gnûf testament, al ven a stâi la peraule di Jesu Crist e dai siei apuestui.

Il tiermin furlan "Biblie" al derive, zontraviers il latin, da la peraule greche biblìa che a significhe "libret". Cheste a sô volte e ven da biblos che segnave la part didentri de plante dal papîr, da le cuâl a si tire fûr un gjenar di cjarte.

Par sancirâ cuai libris a dovevin jentrâ inte Biblie, i cristians catolics a an stabilît un canul (canone), che al definìs setantedoi libris come fasint part des Sacris Scrituris, dividûts in Vecjo Testament (45) e Gnûf Testament (27).

Altris intal canul a fasin jentrâ dome sessante sîs libris ripartîs in Scrituris Ebraichis (39) e Scrituris Grechis Cristianis (27), chei altri sîs a vegnin ritignûts apocrifs.

La Biblie Furlane e je stade curade di un grup di studiôs e voltade par furlan di pre Toni Beline, inte prime edizion complete cun pre Checo Placerean, pe seconde edizion di bessôl, cu l’aprovazion dai vescui furlans e de Conference Episcopâl Taliane, publicade intal 1997 par cure dal Istitût "Pio Paschini" di Udin.

Composizion (canul)[cambie | modifiche il codiç]

Par la maiorance dal cristianisim i libris de Biblie a son cussì ripartîts:

Vecjo Testament

  • Libris storics:
    • Josuè, Judiç, Rut, Samuêl 1 e 2, Res 1 e 2, Cronachis 1 e 2, Esdre, Tobie, Judite, Ester, Maccabeos 1 e 2;
  • Libris didatics:
    • Jop, Salms, Proverbis, Eclesiaste, Grande Cjante, Sapience, Eclesiastico;
  • Libris profetics:
    • Isaie, Jeremie, Vaiudis, Baruc, Ezechiêl, Danêl, Osee, Joel, Amos, Abdie, Jone, Michee, Naum, Abacuc, Sofonie, Ageu, Zacarie, Malachie;

Gnûf Testament

Par altris confessions i libris: Tobie, Judite, Maccabeos 1 e 2, Sapience e Eclesiastico, invezit a vegnin ritignûts apocrifs

Vôs leadis[cambie | modifiche il codiç]

Leams esternis[cambie | modifiche il codiç]