Varon

De Vichipedie, la enciclopedie libare dute in marilenghe.
(Indreçât ca di Marcus Terentius Varro)
Varon Reatin

Marc Terenzi Varon Reatin (par latin Marcus Terentius Varro Reatinus; Rieti, 116 p.d.C. - Roma, 27 p.d.C.) fo un scritôr, poete, filolic, studiôs, storic, politic e gjenerâl antîc roman, un dai omps plui studiâts de sô ete.

Biografie[cambie | modifiche il codiç]

Nassût a Rieti tal 116 p.d.C., al fo rilêf di personaçs innomenâts, come , Eli Stilon e, a Atene, il filosof stoic Antioc di Ascalone. Cuestôr tal 85 e po ancje tribun de plebe, fra l'84 e l'82 si parà in Grecie par scjampâ dal consolât di Mari e Cine. Al fo simpri un sostignidôr di Pompeu, ancje se nol preseà par nuie la sozie cun Juli Cesar, e i vuidà legions te vuere cuintri Sertori (76 - 72), in chê cuintri i pirats (67) e in chê cuintri Cesar (49 - 45); biel che al jere legât in Spagne, tal 49, viodint che la regjon jere aromai tes mans di Cesar e che nol jere cirot, al butà jù lis armis al nemì e po al rivà lì di Pompeu a Duraç, forsit par fâ di missete. Al dispiet de batude te vuere, al mantignì rapuarts cun Cesar, che tal 46 p.d.C. i dè di meti su la prime biblioteche publiche di Rome; po il proget lè in brût pe muart dal ditadôr. Stant che Marc Antoni lu veve in asse, Varon puartà la piel fûr di chei agns borascjôs in gracie de salvifiche intervenzion di August, che i gjavà la proscrizion che i veve mignestrât chel altri. I ultins agns de sô vite i avodà a scrivi, seguintant fin al 27, cuant che al murì.

Lis oparis[cambie | modifiche il codiç]

Varon scrivè libris a scjalârs: plui di sîscent, che a son lâts ducj pierdûts, gjavâts il De re rustica, sîs libris dal De lingua Latina e bocons dai altris scrits. La produzion di Varon je leade soredut a la erudizion e al so tacament ai valôrs de Rome tradizionâl, che j jere unevore afezionât e 'nd' al voleve difindi e stramandâ la culture e la storie Ve une liste dai genars e des oparis plui impuartantis:

Ancjemò Varon, sentât a Rieti, la sô citât

Leams[cambie | modifiche il codiç]

Bibliografie[cambie | modifiche il codiç]

  • Paolo Fedeli, Storia letteraria di Roma, Napoli, Ferraro, 2004
  • Ettore Paratore, Storia della letteratura latina, Bologne, Sansoni, 1957

Leams esternis[cambie | modifiche il codiç]