Tabele periodiche

De Vichipedie, la enciclopedie libare dute in marilenghe.

La tabele periodiche dai elements chimics cemût che la cognossin al dì di vuê e nas atôr dal 1870, cuant che Dmitri Mendeleev e cjapà il pês atomic come criteri di ordenament dai elements. Za intal 1789 Lavoisier al veve provât a organizâ i elements, ma cence un criteri convincent. Tal 1911 Henry Moseley al disvilupà il lavôr di Mendeleev, ordenant i elements pal numar atomic, par cui si pues cjatâ grups regolârs inte tabele. La precision di cheste tabele e je testemoneade dal fat che i puescj che a jerin vueits in chel timp, a forin daspò implenâts cui gnûfs elements discuvierts che si lavin a posizionâ in mût precîs tai puescj libars; par chest la tabele e je considerade un dai plui grancj risultâts de chimiche moderne.

La tabele e je dividude in grups e periodis: i grups (lis colonis de tabele) a riunissin i elements cu la stesse configurazion eletroniche esterne; i periodis invezit (lis riis de tabele) a partissin di un element che e à un eletron tal orbitâl s, par lâ indevant cun ducj i elements che'nd àn il numar atomic pi grant di un rispiet al precedent.

Grups 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Periodi
1 1
H

2
He
2 3
Li
4
Be


5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
3 11
Na
12
Mg


13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
4 19
K
20
Ca
21
Sc

22
Ti
23
V
24
Cr
25
Mn
26
Fe
27
Co
28
Ni
29
Cu
30
Zn
31
Ga
32
Ge
33
As
34
Se
35
Br
36
Kr
5 37
Rb
38
Sr
39
Y

40
Zr
41
Nb
42
Mo
43
Tc
44
Ru
45
Rh
46
Pd
47
Ag
48
Cd
49
In
50
Sn
51
Sb
52
Te
53
I
54
Xe
6 55
Cs
56
Ba
57
La
*
72
Hf
73
Ta
74
W
75
Re
76
Os
77
Ir
78
Pt
79
Au
80
Hg
81
Tl
82
Pb
83
Bi
84
Po
85
At
86
Rn
7 87
 Fr 
88
Ra
89
Ac
*
*
104
Rf
105
Db
106
Sg
107
Bh
108
Hs
109
Mt
110
Ds
111
Rg
112
Uub
113
Uut
114
Uuq
115
Uup
116
Uuh
117
Uus
118
Uuo

* Lantanidis 58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
71
Lu
** Atinidis 90
Th
91
Pa
92
U
93
Np
94
Pu
95
Am
96
Cm
97
Bk
98
Cf
99
Es
100
Fm
101
Md
102
No
103
Lr
Seriis chimichis de tabele periodiche
Metai alcalins Metai alcalins terôs Lantanoidis Atinidis Metai dal bloc d
Metai dal bloc p Metalloids Nometai Alogens Gas nobii

Leiende pai colôrs dai numars atomics:

  • I elements numerâts in blu a son licuits a T = 298K e p = 1bar;
  • chei in vert a son gas a T = 298K e p = 1bar;
  • chei in neri a son solits a T = 298K e p = 1bar;
  • chei in ros a son artificiâi e no presints naturalmentri su la Tiere (son ducj solits a T = 298K e p = 1bar).
  • chei in grîs no son stâts ancjemò discuvierts.

Leams esternis[cambie | modifiche il codiç]