Calendari islamic
Il calendari islamic al è un calendari lunâr; al è basât su ciclis di 30 agns (360 lunis, une ereditât sumere. I 30 agns dal cicli a si dividin in 19 agns di 354 zornadis e 11 agns di 355 zornadis. I agns di 354 zornadis a son clamâts agns sempliçs e a si dividin in sîs mês di 30 dîs e altris cinc di 29 dîs. I agns di 355 zornadis, invezit, a son clamâts agns intercalârs e a si dividin in siet mês di 30 dîs e altris cinc di 29 dîs. I agns e i mês a si alternin.
L'an islamic è componût di 12 mês di 30 o 29 dîs:
- محرّم, /muħarːam/ (30)
- صفر, /sˁafar/ (29)
- ربيع الأول, /rabiːʕulʔawal/ "prin rabi" (30)
- ربيع الآخر, /rabiːʕulʔaːχir/ o ربيع الثاني, /rabiːʕuθːaːniːʲ/ "ultin rabi" o "secont rabi" (29)
- جمادى الأول, /ʒumaːdalʔawal/ "prin jumada" (30)
- جمادى الآخر /ʒumaːdalʔaːχir/ o جمادى الثاني /ʒumaːdaθːaːniːʲ "ultin jumada" o "segoncont jumada" (29)
- رجب}, /raʒab/ (30)
- شعبان, /ʃaʕabaːn/ (29)
- رمضان, /ramadˁaːn/ (ramadan) (30)
- شوّال, /ʃawːaːl/ (30)
- ذو القعدة, /ðulqaʕdah/ (30)
- ذو الحجة, /ðulħiʒah/ (29 o 30)
I dîs de setemane a son siet:
- يوم الأحد, /jaumulʔaħad/ (prime dì)n
- يوم الإثنين, /jaumulʔiθnain/ (secont dì)
- يوم الثـﻻثاء, /jaumuθːalaːθaːʔ/ (tierç dì)
- يوم اﻷربعاء, /jaumulʔarbaʕaːʔ/ (cuart dì)
- يوم الخميس, /jaumulχamiːs/ (cuint dì)
- يوم الجمعة, /jaumulʒumaʕah/ (dì de riunion)
- يوم السبت, /jaumusːabt/ (dì de sabide)
Il dì al scomence cuant che il soreli al cale, e il mês al scomence cirche doi dîs daspò de lune gnove, cuant che si scomence a viodi la cressite de lune.
Passâ dal lunari islamic a chel gregorian
[cambie | modifiche il codiç]Il calendari islamic a scomence a contâ i agns dal 622, cuant che il profete Maomet al scjampà de citât di La Mecca (Egjire). Une conversion precise tra chescj doi calendaris e je purpûr impussibil, parcè che l'inizi e la fin di ogni mês dipent de fâs lunâr osservabil in cîl, che e pues jessi divierse di chê teoriche; chestis dôs formulis e ufrissin une cifre aprossimade:
cun G che al sta par "an gregorian" e E par "an dal Egjire".